Yeni bir anonim şirket kurmak isteyenler ya da var olan şirketini büyütmeyi planlayanların kafasındaki sorulardan biri, şirket çeşitlerinin neler sunduğudur. Anonim şirket de limited ve şahıs şirketi gibi şirket türlerinden biridir. En karmaşık yapıya sahip olan bu şirket türünün ne olduğu, şartları ve sorumlulukları, meraklısının kafasını kurcalayan konulardır.
Peki, anonim şirketi nedir ve hangi şartlarda kurulur, özellikleri nelerdir? İşte merak ettiğiniz tüm cevaplar…
Anonim Şirket Nedir? #
Anonim şirket; sermaye şirketi olmanın bütün özelliklerini kendisinde barındıran, büyük hedeflerin gerçekleşmesi amacıyla açılan, tüm ekonomik faaliyetlerde yer alabilen kurullar ile çoğunluk esasıyla yönetilen, hisse senedi, tahvil gibi menkul kıymet çıkarabilen bir şirket çeşididir. Türk Ticaret Kanunu’na göre; bir unvana sahip, esas sermayesi belirli ve paylara bölünmüş olan ve borçlarından dolayı sadece mal varlığı ile ortaklarının sorumluluğu, taahhüt etmiş oldukları sermaye payı ile sınırlı bulunan şirket yapısına anonim şirket denir.
Türk Ticaret Kanunu’nun 329. maddesine göre, pay sahiplerinin şirkete karşı sorumlulukları sadece taahhüt etmiş oldukları sermaye paylarıdır.
Anonim şirketi ilkeleri şunlardır;
- Çoğunluk ilkesi,
- Mal varlığının korunması ilkesi,
- Teknik kadrolarca dışarıdan yönetme ilkesi,
- Kuruluş,
- İşleyiş,
- Devletin ilgilenme yetkisi,
- Sona erme ilkesi gibi ilkeler ile yönetilir.
Anonim Şirketin Özellikleri Nelerdir? #
Anonim şirket kurmak isteyen bireylerin kanunda belirtilen birtakım kurallara uyması gerekir.
Kanunlara göre anonim şirketin özellikleri şunlardır:
- Anonim şirketler, kanuna göre uygulanmasında bir sakınca görülmeyen tüm iktisadi ve ticari konuların gerçekleşmesini hedef edinmek üzere kurulabilir. Bu temelde, ana sözleşmede şirketin kurulma amacına dair konunun açıkça ifade edilmesi gerekir.
- Anonim şirket, tüzel bireyin bir tacir olması nedeniyle bir ticaret unvanı altında kurulmalı ve bu unvanı ticaret sicilinde tescil etmelidir.
- Anonim şirket bir sermaye şirketi olduğundan dolayı, ticaret unvanı da işin konusuyla bağdaşmalıdır. Anonim şirketi ibaresinin kısaltılmış hali A.Ş.’dir.
- Türk Ticaret Kanunu’na göre anonim şirketin açılabilmesi için bir ya da birden fazla kurucuya sahip olması gerekir. Bu şekilde kanun, tek kişinin anonim şirket kurabilmesi sağlanmıştır.
- Esas sermaye 50.000 TL’den ve kayıtlı sermaye sistemini kabul etmiş bulunan halka açık olmayan anonim şirketlerde başlangıç sermayesi 100.000 TL’den az olamaz.
- Anonim şirketlerde hisse devri kolayca yapılabilir. Menkul kıymet olarak el değiştirilebilir.
- Şirketin kuruluşu sırasında mal ve ya eşya gibi aynı olarak konan sermayenin karşılığında alınan hisse senetleri en az iki yıl geçmeden satılamaz.
- Anonim şirketler, kurumlar vergisi mükellefidir ve vergi muhatabı bir şirket türüdür.
- Yalnızca anonim şirketin faydalandığı haklardan biri de hisse senedi ve tahvil çıkarma hakkıdır.
- Anonim şirketler de tüzel kişiliklerdir ve bu tüzel kişilik ticaret siciline tescil ile sağlanır.
- Kurulan anonim şirketinin borçlarına karşı yükümlülüğü mal varlığı ile sınırlanır. Ortaklarının sahip olduğu yükümlülük ise taahhüt edilen sermaye ile olur.
- Sermayenin bölünmesi halinde, her bir sermaye 1 kuruşluk paylara ve katlarına bölünecek şekilde yapılır.
- Hisse senetleri ile temsil edilebilen anonim şirket, şirket sermayesinin tamamı ödenmedikçe hamiline yazılı hisse senedi çıkaramaz.
Anonim Şirketin Kuruluş Aşamalarında Neler Yapılır? #
Anonim şirketi kurmak isteyenlerin takip etmesi gereken adımlar şunlardır;
- Öncelikle anonim şirketi Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın izniyle açılır.
- Şirketin açılışından itibaren 30 gün içinde, şirketin bulunduğu ofisin yer ticaret siciline tescili yapılır.
- Daha sonra Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde bu işlem ilan edilir
Anonim şirket kurulurken, şirketin ana sözleşmesinde aşağıdaki bilgiler bulunmalıdır:
- Anonim şirketin açık ticari unvanı,
- Şirketin varsa ortaklarının bilgileri ve hisse tutarları,
- Şirketin merkez adresi,
- Şirketin genel müdürü,
- Şirkete ait sermayenin %25’i peşin ödenmişse geriye kalan %75’inin ne zaman ödeneceği,
- Sermaye konusu gibi bilgiler önemlidir.
Anonim Şirketlerin Vergisel Yükümlülükleri Nelerdir? #
- Anonim şirketler kurumlar vergisine tabidir.
- Tüm beyannameler elektronik ortamda verilir.
- Kurumlar vergisi, vergi matrahının %20’si oranındadır.
- Şirket personelleri, gerçek kişilerden aldıkları serbest meslek hizmetleri ve kiraladıkları iş yerleri için muhtasar beyanname verir, gelir vergisi stopajı öderler.
- Muhtasar beyanname çalışan sayısına göre farklı periyotlarda verilebilir. Çalışan sayısı 10 kişinin altında kalıyorsa üç ayda bir beyanname verilebilirken; daha çok çalışan sayısına sahip olunması durumunda ayda bir beyanname verilebilir.
- Anonim şirket her ay Katma Değer Vergisi beyannamesi verir.
- 3 ayda bir Geçici Kurumlar Vergisi beyannamesi verir.
- Her ay Damga Vergisi beyannamesi verir.
- Anonim şirketlerde dağıtılan kar payı üzerinden %15 oranında Gelir Vergisi stopajı yapılır.
- Anonim şirketler verdikleri beyannamelerde maktu damga vergisi ödemekle yükümlüdür.
Anonim Şirket Tüzel Kişilik Midir? #
Anonim şirket, ticaret sicili işlemlerine tabidir. Tüm adımların uygulanması ardından şirketin tescili yapılmış olur ve şirket, tüzel kişiliğini kazanır. Yani evet, anonim şirket bir tüzel kişidir.
Anonim Şirket Kaç Kişi ile Açılır? #
Türk Ticaret Kanunu’nda anonim şirketin bir ya da birden çok kişi tarafından kurulabileceği yer alır. Yani bir anonim şirket en az bir kişi tarafından açılabilir ve bu bir kişi tüzel ya da gerçek kişi de olabilir. Aynı zamanda en fazla 500 ortak ile bu şirket türü kurulabilmektedir. Ortak sayısı 500’ün üzerine çıkan şirketler Sermaye Piyasası Kurulu’nun düzenlemelerine uymak zorundadır.
