Apel işlem terimi hem borsa ile hem de genel anlamda ticaretle uğraşanların aşina olduğu bir konudur. Apel, ödeme çağrısı anlamına gelir. Özellikle anonim ortaklık süreçlerinde kullanılır. Bilindiği gibi anonim ortaklıklar tek borç ortaklığı şeklinde kurulur. Yani pay sahiplerinin tek bir borcu olur. Her bir pay sahibi, taahhüt edilen borcun kendisine düşen kısmını ödemelidir.
Ortaklıkların kurulması esnasında veya sermaye artırımında nakdi sermaye taahhüt edilmişse pay bedelinin dörtte biri ortaklar tarafından ödenmelidir. Bu model genel kurul ya da sözleşmeler yoluyla daha yüksek bir oranda da tespit edilebilir. İşte apel çağrısı burada devreye girer. Bu çağrı ile ortaklıktaki pay sahiplerinin borçlarını ödemeleri amaçlanır.
Türk Ticaret Kanunu’nda herhangi bir ortaklık neticesinde ortaya çıkacak hak ve yükümlülükler ayrıntılı bir şekilde tanzim edilmiştir. Bu çağrıda kanun koyucu tarafından ortaklık işlemlerinin sürekli ve kesintisiz devam etmesini sağlamak amacıyla geliştirilen bir ödeme biçimidir. “Apel nedir?” sorusunu cevapladıktan sonra detaylara ve örneklere geçelim.
Apel, Türk Ticaret Kanunu’nun 406. maddesinde açıkça belirtilmiştir. Bu maddeye göre ortaklık sözleşmesinde başka bir durum bulunmadığı sürece ortaklar pay bedellerini ödemek zorundadır. Bu payların bedeli de ilan yoluyla talep edilir. Özellikle pay bedellerinin taksitle ödenmesi söz konusu olması durumunda yönetim kurulu apel çağrısı yapar. Bu çağrıyı alan katılımcılar, ödeme yükümlülüklerini yerine getirmelidir. Apel vermek ticari hayatta sıkça görülen bir durumdur.
Apel İşleminin Önemi Nedir? #
Ödeme bildirimi ortakların taahhütlerini yerine getirebilmeleri ve işleyişin devam etmesi için gerekli bir durumdur. Bu çağrı sonucunda ortakların taahhüt ettikleri şekilde ödeme yapmaları lazım.
Örneğin sermaye borcu ortaklığı, kuruluş aşamasındaki ana sözleşmenin ve sermaye artırımında da iştirak taahhütnamesinin imzalanmasıyla doğar. Sözleşmede ya da taahhütnamede ne şekilde ödemesi gerektiği ifade edilir.
Nakit taahhüdü nakit yerine ayrı bir ödeme şekli ile yapılamaz. Ayrıca bu çağrının ortaklar arasında eşitsizliğe sebep vermeyecek şekilde yapılması gerekir. Bazı ortaklara taahhütlerini yerine getirmeleri için ekstra zaman verilmemelidir. Yine sadece belli kişi veya gruplara yönelik apel çağrısı da gerçekleştirilemez.
Bu çağrı, şirket kurulurken veya sermaye artırımına giderken pay sahiplerinin sonradan ödemeyi veya taksitle ödemeyi taahhüt ettikleri tutarların ödenmesi için açılan bir duyurudur. Bu ilanın nasıl yapılacağı da sözleşmelerde yer alabilir. Bu çağrı bazen bir gazete ilanı yoluyla bazen de kararlaştırılan diğer yöntemlerle de yapılır. Pay sahipleri bu çağrıdan sonra ödeme işlemlerini taahhüt ettikleri şekilde yapmalıdır. Ödemenin yapılmadığı durumlarda borç temerrüde düşer. Bu durumda da pay sahibi hakkında iskat yani çıkarma işleminin yapılmalıdır. Ayrıca yeni düzenlemeler ile birlikte, şirket açılırken sözleşmede ödeme miktarları ve zamanlarına ilişkin hükümler yer alıyorsa apel çağrısına gerek kalmaz.
