Mark Zuckerberg Aslında Kim?
Mark Zuckerberg, sosyal ağ sitesi Facebook’u Harvard Üniversitesi’ndeki yurt odasında kurdu. Zuckerberg, ikinci sınıftan sonra üniversiteden ayrılarak kullanıcı sayısı iki milyarı aşan siteye yoğunlaştı ve bu da Zuckerberg’i kat kat milyarder yaptı. Facebook’un doğuşu 2010 yapımı The Social Network filminde anlatılmıştır.
Çocukluk Dönemi
Zuckerberg 14 Mayıs 1984’te White Plains, New York’ta rahat ve iyi eğitimli bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Yakınlardaki Dobbs Ferry köyünde büyüdü.
Zuckerberg’in babası Edward Zuckerberg, ailenin evine bağlı bir diş hekimliği muayenehanesi işletiyordu. Annesi Karen, çiftin dört çocuğu Mark, Randi, Donna ve Arielle doğmadan önce psikiyatrist olarak çalışıyordu.
Zuckerberg erken yaşlarda bilgisayarlara ilgi duymaya başladı; 12 yaşındayken Atari BASIC kullanarak “Zucknet” adını verdiği bir mesajlaşma programı yarattı. Babası bu programı dişçi muayenehanesinde kullanıyordu, böylece resepsiyonist odanın diğer ucundan bağırmadan yeni bir hastayı haber verebiliyordu. Aile de Zucknet’i ev içinde iletişim kurmak için kullandı.
Arkadaşlarıyla birlikte sadece eğlenmek için bilgisayar oyunları da yarattı. “Sanatçı olan bir grup arkadaşım vardı,” dedi. “Onlar gelir, bir şeyler çizerlerdi ve ben de onlardan bir oyun yapardım.”
Mark Zuckerberg’in Eğitim Hayatı
Ailesi, Zuckerberg’in bilgisayarlara karşı gelişen ilgisine ayak uydurabilmek için haftada bir gün eve gelip Zuckerberg ile çalışması için özel bilgisayar öğretmeni David Newman’ı tuttu. Newman daha sonra gazetecilere, aynı dönemde yakındaki Mercy College’da yüksek lisans dersleri almaya başlayan dahi çocuğun önünde durmanın zor olduğunu söyledi.
Zuckerberg daha sonra New Hampshire’da seçkin bir hazırlık okulu olan Phillips Exeter Academy’de okudu. Burada eskrimde yetenek göstererek okul takımının kaptanı oldu. Ayrıca edebiyatta da başarılı oldu ve klasikler alanında diploma aldı.
Yine de Zuckerberg bilgisayarlara hayran kaldı ve yeni programlar geliştirmek için çalışmaya devam etti. Henüz lisedeyken, Synapse adını verdiği müzik yazılımı Pandora’nın erken bir versiyonunu yarattı.
Aralarında AOL ve Microsoft’un da bulunduğu birkaç şirket yazılımı satın almak ve mezun olmadan önce genci işe almakla ilgilendiklerini ifade etti. O ise bu teklifleri reddetti.
Mark Zuckerberg’in Üniversite Deneyimi
Zuckerberg 2002 yılında Exeter’den mezun olduktan sonra Harvard Üniversitesi’ne kaydoldu. İkinci sınıftan sonra Zuckerberg kendini tam zamanlı olarak yeni şirketi Facebook’a adamak için üniversiteyi bıraktı.
Ivy League kurumundaki ikinci yılında, kampüsteki yazılım geliştiricisi olarak ün kazanmıştı. O dönemde, öğrencilerin diğer kullanıcıların ders seçimlerine göre derslerini seçmelerine yardımcı olan CourseMatch adlı bir program geliştirdi.
Ayrıca kampüsteki iki öğrencinin fotoğraflarını karşılaştıran ve kullanıcıların hangisinin daha çekici olduğuna oy vermelerini sağlayan Facemash’i de icat etti. Program son derece popüler oldu, ancak daha sonra okul yönetimi tarafından uygunsuz bulunarak kapatıldı.
Önceki projelerinin yarattığı heyecan üzerine üç öğrenci arkadaşı -Divya Narendra ve ikizler Cameron ve Tyler Winklevoss- Harvard Connection adını verdikleri bir sosyal ağ sitesi fikri üzerinde çalışması için onu çağırdı. Bu site, Harvard’ın öğrenci ağlarından elde edilen bilgileri kullanarak Harvard elitleri için bir tanışma sitesi oluşturmak üzere tasarlanmıştı.
Zuckerberg projeye yardım etmeyi kabul etti, ancak kısa süre sonra kendi sosyal ağ sitesi Facebook üzerinde çalışmak üzere projeden ayrıldı.
Mark Zuckerberg ve Facebook’un Kuruluşu
Zuckerberg ve arkadaşları Dustin Moskovitz, Chris Hughes ve Eduardo Saverin, kullanıcıların kendi profillerini oluşturmalarına, fotoğraf yüklemelerine ve diğer kullanıcılarla iletişim kurmalarına olanak tanıyan bir site olan Facebook’u yarattı. Grup siteyi Haziran 2004’e kadar Harvard Üniversitesi’ndeki bir yurt odasından yönetti.
O yıl Zuckerberg üniversiteyi bıraktı ve şirketi Palo Alto, Kaliforniya’ya taşıdı. 2004 yılı sonunda Facebook’un 1 milyon kullanıcısı vardı.
2005 yılında Zuckerberg’in girişimi risk sermayesi şirketi Accel Partners’tan büyük bir destek aldı. Accel, o zamanlar sadece Ivy League öğrencilerine açık olan ağa 12,7 milyon dolar yatırım yaptı.
Zuckerberg’in şirketi daha sonra diğer kolejlere, liselere ve uluslararası okullara erişim izni vererek Aralık 2005 itibariyle sitenin üye sayısını 5,5 milyonun üzerine çıkardı. Site, popüler sosyal merkeze reklam vermek isteyen diğer şirketlerin ilgisini çekmeye başladı.
Satmak istemeyen Zuckerberg, Yahoo! ve MTV Networks gibi şirketlerden gelen teklifleri geri çevirdi. Bunun yerine siteyi genişletmeye, projesini dışarıdan geliştiricilere açmaya ve daha fazla özellik eklemeye odaklandı.
‘Harvard Bağlantısı’ ve Yasal Engeller
Zuckerberg yükselmekten başka bir yere gitmiyor gibi görünüyordu. Ancak 2006’da iş dünyasının patronu ilk büyük engeliyle karşılaştı: Harvard Connection’ın yaratıcıları Zuckerberg’in fikirlerini çaldığını iddia etti ve yazılımcının iş kayıplarını ödemesi gerektiğinde ısrar etti.
Zuckerberg ise fikirlerin birbirinden çok farklı iki sosyal ağ türüne dayandığını savundu. Avukatların Zuckerberg’in kayıtlarını incelemesinin ardından, suçlayıcı anlık mesajlar Zuckerberg’in Harvard Connection’ın fikri mülkiyetini kasıtlı olarak çalmış ve Facebook kullanıcılarının özel bilgilerini arkadaşlarına sunmuş olabileceğini ortaya çıkardı.
Zuckerberg daha sonra suçlayıcı mesajlar için özür dileyerek pişman olduğunu söyledi. The New Yorker’a verdiği bir röportajda “Etkili ve çok sayıda insanın güvendiği bir hizmet inşa etmeye devam edecekseniz, olgun olmanız gerekir, değil mi?” dedi. “Büyüdüğümü ve çok şey öğrendiğimi düşünüyorum.”
İki taraf arasında başlangıçta 65 milyon dolarlık bir anlaşmaya varılmış olsa da, Narendra ve Winklevoss’ların hisse senetlerinin değeri konusunda yanlış bilgilendirildiklerini iddia etmelerinin ardından konuyla ilgili yasal anlaşmazlık 2011 yılına kadar devam etti.
‘Sosyal Ağ’ Filmi
2010 yılında senarist Aaron Sorkin’in The Social Network (Sosyal Ağ) adlı filmi gösterime girdi. Büyük beğeni toplayan film sekiz dalda Akademi Ödülü’ne aday gösterildi.
Sorkin’in senaryosu, yazar Ben Mezrich’in 2009 tarihli The Accidental Billionaires (Yanlışlıkla Milyarder Olanlar) adlı kitabına dayanıyordu. Mezrich, Zuckerberg’in hikayesini yeniden anlatırken uydurma sahneler, yeniden hayal edilmiş diyaloglar ve kurgusal karakterler kullandığı için ağır eleştirilere maruz kalmıştı.
Zuckerberg filmin anlatımına şiddetle itiraz etti ve daha sonra The New Yorker’daki bir muhabire filmdeki pek çok detayın yanlış olduğunu söyledi. Örneğin, Zuckerberg uzun süredir birlikte olduğu kız arkadaşıyla 2003’ten beri çıkıyordu. Ayrıca final kulüplerinden herhangi birine katılmakla hiç ilgilenmediğini söyledi.
Zuckerberg 2010 yılında bir startup konferansında bir muhabire verdiği demeçte, “Doğru yapmaya odaklandıkları şeyler çok ilginç; mesela o filmde giydiğim her bir gömlek ve polar aslında benim sahip olduğum bir gömlek ya da polar,” dedi. “Yani yanlış anladıkları bir sürü şey ve doğru anladıkları bir sürü rastgele ayrıntı var.”
Yine de Zuckerberg ve Facebook eleştirilere rağmen başarılı olmaya devam etti. Time dergisi 2010 yılında onu Yılın Kişisi seçti ve Vanity Fair onu Yeni Kuruluş listesinin başına yerleştirdi.
Facebook Halka Arzı
Mayıs 2012’de Facebook ilk halka arzını gerçekleştirerek 16 milyar dolar topladı ve tarihteki en büyük internet halka arzı oldu.
Halka arzın ilk başarısının ardından, Facebook hisse senedi fiyatı işlemlerin ilk günlerinde bir miktar düştü, ancak Zuckerberg’in şirketinin piyasa performansındaki iniş ve çıkışları atlatması bekleniyor.
2013 yılında Facebook ilk kez Fortune 500 listesine girerek 28 yaşındaki Zuckerberg’i listedeki en genç CEO yaptı.
Sahte Haberler ve Cambridge Analytica Skandalı
Zuckerberg, 2016 ABD başkanlık seçimleri öncesinde sitesinde sahte haber paylaşımlarının çoğalması nedeniyle eleştirilmişti. 2018’in başlarında, Facebook kullanıcılarını ulus devletlerin istismar ve müdahalelerinden korumak için daha iyi yöntemler geliştirmek üzere kişisel bir meydan okuma başlattığını duyurdu. (Daha önceki kişisel meydan okumaları 2009 Yeni Yılında başlamış ve sadece kendi öldürdüğü eti yemeyi ve Mandarin dilini öğrenmeyi içermişti).
Facebook sayfasında “Tüm hataları ya da kötüye kullanımları önleyemeyiz, ancak şu anda politikalarımızı uygularken ve araçlarımızın kötüye kullanımını önlerken çok fazla hata yapıyoruz” diye yazdı. “Bu yıl başarılı olursak, 2018’i çok daha iyi bir yörüngede bitireceğiz.”
Zuckerberg birkaç ay sonra, Donald Trump’ın 2016 kampanyasıyla bağlantılı bir veri firması olan Cambridge Analytica’nın yaklaşık 87 milyon Facebook profiline ait özel bilgileri sosyal ağ sahiplerini uyarmadan kullandığının ortaya çıkmasıyla yeniden eleştirilerin hedefi oldu. Ortaya çıkan tepki yatırımcıların Facebook’a olan güvenini sarsmış, haberin duyulmasının ardından hisseleri yüzde 15 oranında düşmüştü.
Birkaç günlük sessizliğin ardından Zuckerberg, şirketin üçüncü taraf geliştiricilerin kullanıcı bilgilerine erişimini sınırlamak için nasıl adımlar attığını açıklamak üzere çeşitli yayın organlarına çıktı ve Kongre önünde ifade vermekten mutluluk duyacağını söyledi.
25 Mart Pazar günü Facebook, yedi İngiliz ve üç Amerikan gazetesinde Zuckerberg’in kişisel özrü şeklinde kaleme alınmış tam sayfa ilanlar yayınladı. Şirketin tüm uygulamalarını araştıracağına ve kullanıcılara hangilerini kapatabileceklerini hatırlatacağına söz verdi. “O zaman daha fazlasını yapamadığımız için üzgünüm,” diye yazdı. “Sizin için daha iyisini yapacağıma söz veriyorum.”
Yatırımcı gruplarından gelen istifa çağrılarının arttığı bir ortamda Zuckerberg Capitol Hill’e gitti ve 10 ile 11 Nisan tarihlerinde iki gün sürecek ifadesi öncesinde milletvekilleriyle bir araya geldi. Senato Ticaret ve Yargı Komiteleri’ndeki ilk günkü oturumlar, bazı senatörlerin sosyal medya devine güç veren iş modelini anlamakta zorlanmaları nedeniyle sakin geçti.
Temsilciler Meclisi Enerji ve Ticaret Komitesi’ndeki bir sonraki duruşma ise, üyelerin Facebook CEO’sunu gizlilik endişeleri konusunda sorguya çekmesiyle çok daha sert geçti. Zuckerberg gün boyunca verdiği ifadede Cambridge Analytica tarafından toplanan veriler arasında kendi kişisel bilgilerinin de bulunduğunu açıkladı ve Facebook ve diğer sosyal medya şirketlerine yönelik yasal düzenlemelerin “kaçınılmaz” olduğunu öne sürdü.
Kişisel Servet
Görünüşe göre 2016 seçimleri ve Cambridge Analytica skandalı etrafındaki olumsuz halkla ilişkiler, şirketin ilerlemesini yavaşlatmak için çok az şey yaptı: Facebook hisseleri 6 Temmuz 2018’de 203,23$’lık rekor bir kapanış yaptı. Bu artış Zuckerberg’i Berkshire Hathaway’in başkanı Warren Buffett’ı geçerek teknoloji devleri Jeff Bezos ve Bill Gates’in ardından dünyanın en zengin üçüncü kişisi haline getirdi.
Gelir beklentilerinin karşılanamadığını ve kullanıcı büyümesinin yavaşladığını ortaya koyan bir kazanç raporunun ardından 26 Temmuz’da Facebook hisselerinin yüzde 19 gibi şaşırtıcı bir oranda düşmesiyle tüm kazançlar silindi. Zuckerberg’in kişisel servetinin yaklaşık 16 milyar doları bir günde silindi.
Hisse senedi toparlandı ve Zuckerberg dünyanın en zengin insanlarından biri olmaya devam ediyor. Forbes 2019’da Zuckerberg’i ‘Milyarderler’ listesinde Microsoft’un kurucusu Bill Gates’in (2 numara) ardından ve Google’ın kurucu ortakları Larry Page (10 numara) ve Sergey Brin’in (14 numara) önünde 8 numaraya yerleştirdi. Dergi, o dönemde net servetinin yaklaşık 62,3 milyar dolar olduğunu tahmin ediyordu.
Mark Zuckerberg’in Eşi
Zuckerberg, Harvard’da tanıştığı Çinli-Amerikalı tıp öğrencisi Priscilla Chan ile 2012’den beri evli. Uzun süredir birlikte olan çift, Facebook’un halka arzından bir gün sonra nikah masasına oturdu.
Tören için çiftin Palo Alto, California’daki evinde yaklaşık 100 kişi toplandı. Konuklar Chan’in tıp fakültesinden mezuniyetini kutlamak için orada olduklarını düşündüler, ancak bunun yerine Zuckerberg ve Chan’in karşılıklı yeminlerine tanık oldular.
Mark Zuckerberg’in Kızları
Zuckerberg’in 30 Kasım 2015’te doğan Max ve 28 Ağustos 2017’de doğan August adında iki kızı var.
Çift her iki çocuklarını da beklediklerini Facebook üzerinden duyurdu. Zuckerberg Max’i dünyaya getirdiğinde, ailesiyle birlikte geçirmek üzere iki ay babalık izni alacağını duyurdu.
Yorumlar kapalı.